Türkün Yüce Tarihi | Genel Kültür - Tarih Sitesi
duraklama devrinde ic isyanlar
Duraklama Devrinde İç İsyanlar
17. yüzyılda uzayıp giden Avusturya ve İran ile savaşlar devleti uğraştırıyordu. Osmanlı Devleti'ni
uğraştıran bir başka konu da iç isyanlardı.
İSYANLAR
1)-İstanbul İsyanları
2)-Taşra İsyanları
a)-Celali İsyanları
b)-Eyalet İsyanları
1)- İSTANBUL İSYANLARI: Bu isyanlar İstanbul'daki Kapıkulu Ocakları (özellikleri yeniçeri ve sipahiler)
tarafından çıkarılan isyanlardır. Bu ayaklanmalara zaman zaman halk ve ulema sınıfı da katılmıştır.
Sebepleri:
* Devşirme sisteminin bozulması
* Devlet yönetiminin bozulması (iktidara gelmek isteyen vezirler, saray entrikaları)
* Ulufe ve cüluslerin zamanında verilmemesi veya ayarı bozuk parayla verilmesi.
NOT: Askeri isyanların başlangıcı Fatih dönemine kadar gider.Duraklama Dönemindeki isyanların en önemlileri III.Murat, II.Osman, IV.Murat ve IV.Mehmet zamanlarında çıkanlardır.
III.Murat Döneminde(1574-1595); ulufelerin ayarı bozuk para ile ödenmesi üzerine yeniçeriler
ayaklanarak, isteklerine kavuşmuşlardır.
Genç Osman Döneminde(1618-1622); yeniçeriler II.Osman'ın Yeniçeri Ocağını kaldırmak istediğini
anlayarak ayaklanmışlar ve Padişahı tahttan indirerek Yedikule zindanlarında boğarak öldürmüşlerdir.
(1622)
NOT: II.Osman bir isyan sonucu öldürülen ilk padişahtır. Bu olay Yeniçerilerin devlet içindeki gücünü artırmıştır.
IV.Murat Döneminde(1623-1640); İki kez saraya yürüyen Yeniçeriler padişahın gözü önünde sadrazamı
öldürdüler.
IV.Mehmet Döneminde(1648-1687): Haremağaları ve saray kadınlarının devlet işlerine karışmasına kızan
sipahiler ayaklandı. Padişahtan 30 kadar devlet adamını istediler.İstekleri kabul edildi.Bu
kişilerin cesetleri Sultan Ahmet Meydanında Çınara asıldı. Bu yüzden bu olaya VAKA-İ VAKVAKİYYE
(Çınar Vakası) denir.(1656)
IV. Mehmet Yeniçeriler tarafından bir başka ayaklanma sonucu tahttan indirilmiştir.(1687)
2)- TAŞRA İSYANLARI: İstanbul dışında meydana gelen isyanlardır.
a)- CELALİ İSYANLARI: Anadolu'da meydana gelen isyan ve karışıklıklara "Celali İsyanları" denilmiştir.
Celali kelimesi Yavuz döneminde Yozgat ve çevresinde ayaklanan "Bozoklu Celal" adından gelir.
Başlıca Celali İsyanları: Karayazıcı, Canbolatoğlu, Kalenderoğlu, Katırcıoğlu, Abaza Mehmet Paşa,
Tavil Ahmet, Gürcü Nebi, Deli Hasan, isyanlarıdır.
Celali İsyanlarının Sebepleri:
* Devlet yönetiminin bozulması
* Ekonominin bozulması ve vergilerin artması
* Taşrada bulunan yöneticilerin, kadıların ve askerlerin halka olumsuz davranışları
* Özellikle beylerbeyi ve sancak beylerinin devşirme kökenli olması nedeniyle Türk halkıyla
gereken duygusal bağları kuramamaları.
Celali İsyanlarının Sonuçları: Bu isyanlar bazen taviz verilerek, bazen de şiddet kullanılarak
bastırılmışlardır. Ancak isyanlar sonucu Anadolu'da dirlik ve düzen bozulmuş, ekonomik hayat
felce uğramıştır.
b)- EYALET İSYANLARI: Yemen, Bağdat, Kırım, Eflak, Boğdan ve Erdel'de meydana gelen isyanlardır.
Sebepleri:
* Devlet otoritesinin zayıflamasıyla eyaletlerdeki yerel yöneticilerin devletten ayrılma
istekleri,
* Yöneticilerin olumsuz tutum ve davranışlarına halkın tepki göstermesi
NOT: Bu isyanları Fransız ihtilalinden sonra başlayan "Milliyetçilik" hareketleriyle karıştırmamak gerekir. Çünkü bu dönemde MİLLİ DEVLET kurma fikri ortaya çıkmamıştır.
Toplam 597611 ziyaretçi (1052882 klik) kişi burdaydı!